Mục lục
Một bước ngoặt quan trọng trong cuộc chiến pháp lý kéo dài đã nghiêng về phía Epic Games, khi Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực 9 xác nhận phán quyết rằng Google Play Store vận hành như một độc quyền bất hợp pháp. Quyết định này khẳng định Google đã sử dụng các hành vi vi phạm luật cạnh tranh để duy trì vị thế thống trị, bác bỏ nỗ lực của Google nhằm đảo ngược phán quyết có lợi cho Epic Games trước đó.
Cuộc tranh chấp bắt nguồn từ sự bùng nổ của thị trường game di động, đặc biệt là với thành công của Fortnite do Epic Games phát triển. Lâu nay, các nhà phát triển ứng dụng phải chịu mức hoa hồng cao từ 15% đến 30% cho các giao dịch mua trong ứng dụng thông qua App Store của Apple và Play Store của Google. Năm 2020, Epic tìm cách né phí này bằng cách đưa hệ thống thanh toán riêng vào Fortnite, dẫn đến việc trò chơi bị Apple và Google gỡ khỏi cửa hàng ứng dụng. Sự kiện này châm ngòi cho hai vụ kiện có tác động lớn đến mô hình kinh doanh của ngành app store.
Epic Games và chiến thắng trước Google
Dù Epic thua trong vụ kiện với Apple — nơi các quy định nghiêm ngặt hơn — nhưng vào tháng 12/2023, một bồi thẩm đoàn kết luận rằng cách Google kiểm soát phân phối ứng dụng và hệ thống thanh toán trên Android là nhằm kìm hãm cạnh tranh. Dù Android được coi là nền tảng mở cho phép cài đặt ứng dụng ngoài (sideloading), tòa xác định rằng các thỏa thuận giữa Google với nhà sản xuất thiết bị và quyền kiểm soát kênh phân phối quan trọng đã biến Google thành “người gác cổng” trên hệ sinh thái Android.
Trong kháng cáo, Google cho rằng bồi thẩm đoàn đã bỏ qua yếu tố cạnh tranh từ Apple, đồng thời lập luận rằng phán quyết nên do thẩm phán chứ không phải bồi thẩm đoàn đưa ra. Google cũng cảnh báo các biện pháp khắc phục do Thẩm phán James Donato yêu cầu sẽ buộc hãng phải xây dựng hệ thống mới tốn kém và có nguy cơ phá vỡ mô hình kinh doanh hiện tại.
Hệ quả pháp lý và thay đổi với Google Play Store
Tuy nhiên, Thẩm phán Margaret McKeown nhấn mạnh bằng chứng về hành vi phản cạnh tranh của Google là “quá rõ ràng”. Bà khẳng định vị thế thống trị của Google Play Store được củng cố bởi hiệu ứng mạng lưới và các điều khoản khắt khe với nhà phát triển cũng như nhà sản xuất thiết bị. Do đó, tòa cho rằng các biện pháp mạnh tay là cần thiết nhằm khôi phục sự cân bằng trong thị trường ứng dụng.
Theo phán quyết, Google buộc phải cho phép các chợ ứng dụng bên thứ ba phân phối trực tiếp trong hệ sinh thái Play Store và cung cấp toàn bộ danh mục ứng dụng của mình cho các nền tảng đối thủ (trừ khi nhà phát triển chọn rút). Đồng thời, nhà phát triển không còn bị ép buộc phải dùng hệ thống thanh toán của Google, mở đường cho các phương thức thanh toán thay thế giúp gia tăng lợi nhuận. Trong ít nhất ba năm, Google cũng bị cấm đưa ra ưu đãi cho nhà phát triển nhằm giữ độc quyền phát hành ứng dụng.
Google chưa dừng lại: công ty cho biết có thể đưa vụ việc lên Tòa án Tối cao Hoa Kỳ. Tuy nhiên, nếu không có trì hoãn nào, phán quyết này sẽ mở ra một kỷ nguyên mới cho Android, nơi Epic Games cùng các nhà phát triển khác có cơ hội cạnh tranh công bằng hơn trên thị trường ứng dụng và hệ thống thanh toán di động.