Mục lục
Nếu bạn đang có ý định nâng cấp RAM hoặc SSD cho máy tính của mình, có lẽ bạn nên hành động ngay lập tức, hoặc chuẩn bị sẵn tâm lý cho một đợt bão giá. Theo cảnh báo mới nhất từ các nhà lãnh đạo ngành, giá RAM, SSD và cả ổ cứng HDD sẽ chỉ ngày càng tồi tệ hơn, và tình hình có thể còn tồi tệ hơn trước khi nó tốt lên. Nhu cầu khổng lồ chưa từng có từ các trung tâm dữ liệu AI, kết hợp với việc RAM DDR4 đang dần bị loại bỏ, đang tạo ra một “cơn bão hoàn hảo”. Cơn bão này đang làm đảo lộn hoàn toàn chuỗi cung ứng và định hình lại các quy luật kinh tế của toàn bộ thị trường bộ nhớ.
CEO Adata: Cơn bão giá RAM, SSD sẽ kéo dài đến 2026
Chủ tịch Adata, ông Simon Chen, đã đưa ra một dự đoán không mấy lạc quan: tình trạng thiếu hụt sản xuất RAM, bộ nhớ flash, ổ đĩa SSD và ổ cứng HDD sẽ tiếp tục đẩy giá lên cao, kéo dài cho đến tận năm 2026. Phát biểu tại một cuộc họp báo gần đây, ông Chen nhấn mạnh tính nghiêm trọng của vấn đề, cho biết đây là lần đầu tiên trong sự nghiệp ba thập kỷ của mình, ông chứng kiến cả bốn dây chuyền sản xuất chính đều gặp tình trạng thiếu hụt đồng thời. Cơn bão này đến từ đâu? Thủ phạm chính là sự bùng nổ của AI.
Các nhà cung cấp dịch vụ đám mây, những gã khổng lồ đã đầu tư mạnh mẽ vào AI như OpenAI, Amazon Web Services (AWS) và Microsoft, đang yêu cầu một lượng không gian lưu trữ khổng lồ. Họ cần chúng để giải quyết nhu cầu dữ liệu cho việc huấn luyện các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM). Các công ty này đã nhanh chóng trở thành nhóm khách hàng chính, “vét” sạch nguồn cung của các nhà sản xuất bộ nhớ và lưu trữ. Điều này khiến các nhà sản xuất module truyền thống (như Adata, vốn phục vụ thị trường tiêu dùng) rơi vào tình thế khó khăn, phải chật vật tìm kiếm trong các kho dự trữ, vốn đã xuống mức thấp lịch sử.
Nghịch lý RAM DDR4: Càng cũ càng đắt đỏ
Tình hình càng trở nên phức tạp hơn với một nghịch lý đang xảy ra trên thị trường RAM. Kể từ khi các nhà sản xuất bắt đầu chuyển dịch dây chuyền sản xuất của họ ra khỏi RAM DDR4 để tập trung cho thế hệ mới, giá của loại bộ nhớ “cũ” này đột nhiên tăng vọt. Hiện tại, giá của DDR4 thậm chí đã vượt qua cả người kế nhiệm của nó là DDR5. Ông Chen dự kiến DDR4 sẽ phải gánh chịu phần lớn của cuộc khủng hoảng.
Cụ thể, giá hợp đồng của DDR4 được dự đoán sẽ tăng 20-30% trong khoảng thời gian từ quý 4 năm 2025 đến nửa đầu năm 2026. Giá bán lẻ (spot price) mà người dùng cuối phải trả thậm chí sẽ còn tăng cao hơn nữa. Đừng nghĩ rằng DDR5 sẽ an toàn. Giá của DDR5 cũng được dự kiến sẽ tăng theo, và cả ổ cứng HDD truyền thống cũng sẽ bị thiếu hụt hàng tồn kho nghiêm trọng cho đến nửa đầu năm sau.
Nhu cầu khổng lồ từ các máy chủ AI đang làm cạn kiệt nguồn cung, bất chấp những nỗ lực của các nhà sản xuất lớn như Samsung và SK Hynix trong việc tăng cường sản xuất lên tới 30%. Ông Chen giải thích rằng cơn sốt AI đã phá vỡ hoàn toàn chu kỳ thị trường bộ nhớ truyền thống, vốn thường có giai đoạn lên xuống đều đặn, và giờ đây nó đang kéo dài giai đoạn tăng giá một cách bất thường.
Tương lai bất định: “Siêu chu kỳ” 10 năm hay “Bong bóng AI“?
Chủ tịch Adata không phải là người duy nhất bi quan. Ông dự kiến tình trạng thiếu hụt sẽ kéo dài ít nhất 4 năm. Nhưng những người khác trong ngành thậm chí còn có cái nhìn ảm đạm hơn. Ông Pua Khein-Seng, CEO của Phison (một nhà sản xuất bộ điều khiển NAND lớn), gần đây đã dự đoán tình trạng thiếu hụt bộ nhớ flash NAND sẽ bắt đầu vào năm tới và kéo dài… cả một thập kỷ. Ông gọi đây là một “siêu chu kỳ” tăng giá.
Thực tế, các ông lớn như Samsung, Micron, SanDisk, Western Digital, và Seagate đều đã bắt đầu điều chỉnh giá trong những tuần gần đây. Lý do là vì các trung tâm dữ liệu AI yêu cầu một lượng lưu trữ khổng lồ nhưng không thường xuyên truy cập (lưu trữ lạnh), mà HDD là giải pháp lý tưởng cho việc này. Nhu cầu đột biến này đã đẩy ngành sản xuất HDD vào một lãnh thổ chưa từng có và hiệu ứng lan tỏa của nó đã tràn sang cả lĩnh vực SSD. Người tiêu dùng cuối cùng có thể sẽ phải đối mặt với mức giá leo thang tới 30% cho các thiết bị lưu trữ.
Tuy nhiên, có một yếu tố bất định lớn trong tất cả các dự đoán này: nó phụ thuộc vào sự bùng nổ của AI có tiếp tục hay không. Nỗi lo về một “bong bóng AI” đang ngày càng lớn. Mặc dù các lo ngại về lợi ích tài chính thực sự của việc sử dụng AI đang gia tăng, không ai chắc chắn khi nào bong bóng AI có thể vỡ, hoặc nhu cầu thị trường sẽ thay đổi như thế nào sau đó. Nhưng trong ngắn hạn, mọi dấu hiệu đều cho thấy một thời kỳ linh kiện đắt đỏ đang ở ngay trước mắt.