Mục lục
Chủ quyền kỹ thuật số không còn chỉ là một chủ đề chính trị suông – nó đang trở thành một đường phân chia rõ rệt trong công nghệ toàn cầu. Khi Washington tăng cường ảnh hưởng thông qua chính sách và kiểm soát nền tảng, các thể chế châu Âu ngày càng khẳng định sự độc lập, tìm đến phần mềm “cây nhà lá vườn” để bảo vệ quyền tự chủ của mình. Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC), có trụ sở tại The Hague (Hà Lan), đang chuyển đổi từ việc sử dụng Microsoft Office sang một giải pháp thay thế của châu Âu. Tổ chức này đã xác nhận sẽ áp dụng nền tảng OpenDesk để quản lý các nhu cầu phần mềm và cộng tác trong tương lai.
Sự thay đổi này nhấn mạnh sự chia rẽ ngày càng lớn giữa các tổ chức có trụ sở tại EU và các nhà cung cấp phần mềm Hoa Kỳ. Các gã khổng lồ công nghệ (Big Tech) và các công ty lớn khác trong ngành đã có lập trường mang tính đảng phái hơn trong nhiệm kỳ thứ hai của chính quyền Trump, khiến ICC và các tổ chức công khác ngoài Mỹ phải tìm kiếm các giải pháp thay thế tại địa phương.
Mối lo ngại về chủ quyền kỹ thuật số và hành động của Microsoft
Chủ quyền kỹ thuật số ở Liên minh châu Âu không còn chỉ là một vấn đề lý thuyết, đặc biệt đối với ICC. Theo các báo cáo chưa được xác nhận, Microsoft đã xóa tài khoản email của Karim Khan, Công tố viên trưởng của tòa án, cùng với các quan chức khác, sau khi chính quyền Trump áp đặt các lệnh trừng phạt mới nhắm vào ICC. Microsoft sau đó đã phủ nhận các cáo buộc này.
Một người phát ngôn của Microsoft đã phản hồi về kế hoạch thay thế Office của ICC bằng cách nhấn mạnh mối quan hệ “được đánh giá cao” mà công ty duy trì với tòa án. Công ty phủ nhận tin đồn về lệnh trừng phạt, nói rằng không có gì ngăn cản họ tiếp tục cung cấp phần mềm và các dịch vụ năng suất cho ICC hiện tại hoặc trong tương lai gần. Tuy nhiên, hành động của ICC cho thấy sự tin tưởng đã bị lung lay nghiêm trọng.
OpenDesk là một bộ ứng dụng văn phòng có thể tùy chỉnh, được xây dựng để mang tính “chủ quyền” ngay từ đầu. Được phát triển bởi Trung tâm Chủ quyền Kỹ thuật số Đức (ZenDiS), nền tảng này nhằm mục đích cung cấp một môi trường an toàn cho năng suất doanh nghiệp và cộng tác nhóm. Bộ công cụ của nó hiện bao gồm Lịch, Trò chuyện, Danh bạ, Email, Tài liệu (Docs) và các thành phần quen thuộc khác để tạo ra một không gian làm việc hoàn toàn kỹ thuật số. Sự thay thế này là một bước đi quan trọng trong việc bảo vệ dữ liệu nhạy cảm của một tổ chức quốc tế cấp cao.
Sáng kiến ZenDiS và sự phân chia công nghệ Mỹ – Âu
Chính phủ Đức đã thành lập ZenDiS vào năm 2022 dưới dạng một công ty thuộc sở hữu công, nhằm giải quyết nhu cầu ngày càng tăng về quyền tự chủ kỹ thuật số trong khu vực công của Đức – và cả EU. Tổ chức này cũng đang hợp tác với chính quyền Pháp để phát triển một giải pháp thay thế “cây nhà lá vườn” cho Google Docs. Những nỗ lực này không chỉ giới hạn ở việc thay thế Microsoft mà còn nhằm tạo ra một hệ sinh thái phần mềm hoàn toàn độc lập với sự kiểm soát của Big Tech Mỹ.
Trong khi Microsoft thúc giục các quan chức ICC xem xét lại việc thay thế Office, căng thẳng có khả năng sẽ leo thang trong những tháng và năm tới. Một ngày trước khi tòa án quốc tế xác nhận việc áp dụng OpenDesk, ZenDiS đã công bố một liên minh châu Âu mới nhằm xây dựng một cơ sở hạ tầng kỹ thuật số có chủ quyền. Công ty sẽ hợp tác với các đối tác ở Pháp, Ý và Hà Lan để mở rộng rạn nứt kỹ thuật số giữa các cơ quan chức năng Hoa Kỳ và các đối tác châu Âu của họ.
Quyết định của ICC sử dụng OpenDesk là một thông điệp chính trị và công nghệ mạnh mẽ. Nó báo hiệu rằng các tổ chức công không sẵn lòng chấp nhận rủi ro tiềm ẩn từ luật pháp nước ngoài (như Đạo luật CLOUD của Mỹ) có thể buộc các công ty công nghệ phải giao dữ liệu cho chính phủ. Bằng cách chuyển sang phần mềm có mã nguồn mở, được quản lý tại EU, ICC đang ưu tiên tính bảo mật và quyền kiểm soát dữ liệu tuyệt đối, định hình một xu hướng mới cho các cơ quan chính phủ và tổ chức quốc tế.