Mục lục
Câu chuyện dài kỳ TikTok kéo dài suốt 5 năm qua, vốn đe dọa cắt đứt quyền truy cập của người dùng Mỹ vào một trong những ứng dụng mạng xã hội phổ biến nhất tại quốc gia này, dường như đang đi đến hồi kết. Sau khi chính phủ Hoa Kỳ và Trung Quốc phê duyệt các chi tiết của một thỏa thuận quan trọng, buộc công ty mẹ ByteDance có trụ sở tại Trung Quốc phải thoái vốn khỏi TikTok cho các thực thể tại Mỹ, mạng xã hội đình đám này cuối cùng đã chấp nhận các điều khoản được đưa ra. Động thái này đánh dấu một bước ngoặt lịch sử trong làng công nghệ thế giới, định hình lại tương lai của ứng dụng video ngắn tỷ dân này.
Hồi kết của thương vụ TikTok sau năm năm sóng gió
Trong một bản ghi nhớ nội bộ gửi đến toàn thể nhân viên mà giới truyền thông đã thu thập được, Giám đốc điều hành (CEO) của TikTok, ông Shou Zi Chew, đã chính thức thông báo rằng công ty đã ký kết một thỏa thuận để được mua lại bởi một nhóm các nhà đầu tư người Mỹ. Theo lộ trình đã được ấn định, thỏa thuận mang tính lịch sử này dự kiến sẽ chính thức hoàn tất và đóng lại vào ngày 22 tháng 1 sắp tới.
Ông Chew xác nhận rằng TikTok đã đồng ý với các điều khoản được đàm phán từ đầu năm nay. Đây là kết quả sau một quá trình thử thách kéo dài nhiều năm, trong đó Hoa Kỳ đã nhiều lần nỗ lực ban hành lệnh cấm đối với ứng dụng này. Nguyên nhân sâu xa xuất phát từ lo ngại của các chính trị gia Mỹ rằng TikTok, nền tảng cực kỳ phổ biến với giới trẻ Hoa Kỳ, có thể gửi dữ liệu người dùng về cho chủ sở hữu Trung Quốc là ByteDance, gây ra các rủi ro về an ninh quốc gia.
Để hiểu rõ hơn về bối cảnh của thương vụ TikTok này, chúng ta cần nhìn lại lịch sử. Tổng thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp vào năm 2020, trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, nhằm ép buộc ByteDance phải bán TikTok cho một chủ sở hữu người Mỹ. Năm ngoái, Tổng thống Joe Biden khi đó cũng đã ký một đạo luật, đưa ra hạn chót cho ứng dụng này là đến ngày 20 tháng 1 phải tìm được người mua. Tuy nhiên, ngay sau khi bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai của mình, ông Trump đã gia hạn thời hạn này ba lần, phát đi tín hiệu về sự đảo ngược lập trường của ông đối với nền tảng mạng xã hội này.
Cấu trúc sở hữu mới và sự tham gia của các ông lớn
Trong tháng 9 và tháng 10 vừa qua, cả Hoa Kỳ và Trung Quốc đều đã phê duyệt một thỏa thuận chi tiết. Theo đó, ByteDance sẽ giảm tỷ lệ cổ phần nắm giữ tại TikTok xuống còn 20%. Phần lớn cổ phần, dao động từ 40 đến 50%, sẽ được chuyển giao cho một liên minh hùng mạnh do tập đoàn công nghệ Oracle, công ty cổ phần tư nhân Silver Lake và công ty đầu tư MGX của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất dẫn đầu. Trong khi đó, các nhà đầu tư hiện hữu của ByteDance, bao gồm Tập đoàn Quốc tế Susquehanna, General Atlantic và KKR, sẽ giữ lại 30% cổ phần.
Danh sách các nhà đầu tư tham gia vào thương vụ này còn có sự xuất hiện của những tên tuổi lừng lẫy khác như Michael Dell – nhà sáng lập hãng máy tính Dell, và tỷ phú truyền thông Rupert Murdoch của Fox. Tổng thống Trump đã phê duyệt thỏa thuận này thông qua một sắc lệnh hành pháp vào tháng 9, bao gồm cả lần gia hạn thứ tư và cũng là lần cuối cùng kéo dài 120 ngày, đẩy hạn chót đến ngày 20 tháng 1.
Quyền kiểm soát dữ liệu và tương lai của thuật toán TikTok
Bản ghi nhớ của CEO Shou Zi Chew cũng giải thích rõ ràng về trách nhiệm của các bên sau khi thương vụ hoàn tất. Ba nhà đầu tư lớn nhất sẽ chịu trách nhiệm chính đối với dữ liệu của TikTok, bao gồm cả việc kiểm duyệt nội dung và quản lý thuật toán đề xuất video – thứ được coi là tài sản giá trị nhất của ứng dụng này. Tuy nhiên, việc các chủ sở hữu mới sẽ quản lý phần mềm này khác biệt như thế nào so với thời kỳ của ByteDance vẫn còn là một câu hỏi chưa có lời giải đáp rõ ràng.
Về mặt kỹ thuật và giám sát, tập đoàn Oracle sẽ đóng vai trò kiểm toán và xác thực việc tuân thủ thỏa thuận của TikTok, vì các máy chủ của Oracle sẽ là nơi lưu trữ dữ liệu người dùng Mỹ của ứng dụng. Ngoài ra, các nhà đầu tư Hoa Kỳ sẽ giám sát các vấn đề về khả năng tương tác toàn cầu, thương mại điện tử, quảng cáo và tiếp thị của nền tảng.
Thương vụ này có ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với bối cảnh truyền thông tại Mỹ. Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew, khoảng 43% người trưởng thành tại Mỹ dưới 30 tuổi cho biết họ thường xuyên cập nhật tin tức từ TikTok. Con số này cao hơn bất kỳ nền tảng mạng xã hội nào khác, chứng tỏ sức ảnh hưởng to lớn của ứng dụng này đối với giới trẻ và lý do tại sao quyền kiểm soát nó lại trở thành vấn đề nóng bỏng đến vậy.