Mục lục
Khi Qualcomm công bố mua lại Arduino vào tháng 10, động thái này đã vấp phải sự nhiệt tình khá lạnh nhạt. Kể từ đó, nhà thiết kế chip của Anh đã thực hiện những thay đổi đáng kể đối với Điều khoản dịch vụ (Terms of Service – TOS) của Arduino. Điều này đã gây ra lo ngại trong cộng đồng rằng những hành động này có thể báo hiệu sự kết thúc của tinh thần mã nguồn mở (open-source ethos) trên nền tảng này. Qualcomm gần đây đã mua lại Arduino với một khoản tiền không được tiết lộ, làm dấy lên những lo sợ ngay lập tức rằng “cái chết của Arduino” là điều không thể tránh khỏi.
Theo Adafruit Industries (AI), một nhà cung cấp thiết bị điện tử có trụ sở tại New York, công ty Arduino thuộc sở hữu của Qualcomm đã lặng lẽ viết lại Điều khoản dịch vụ và Chính sách quyền riêng tư của mình. Các tài liệu mới khác biệt rõ rệt, với AI chỉ trích những thay đổi này là một sự dịch chuyển hướng tới một nền tảng doanh nghiệp bị kiểm soát chặt chẽ. Sự việc này đang đặt ra một câu hỏi lớn về tương lai của một trong những nền tảng phát triển phần cứng và phần mềm mở phổ biến nhất thế giới.
Điều khoản mới: Giấy phép vĩnh viễn và cấm Reverse Engineering
Các cập nhật chính của TOS mới bị cáo buộc bao gồm:
- Cấp phép vĩnh viễn (perpetual license) đối với bất kỳ mã nguồn hoặc thiết kế bo mạch nào được người dùng tải lên.
- Giám sát theo kiểu tình báo đối với các tính năng AI.
- Cấm nghiên cứu về các vi phạm bằng sáng chế tiềm năng.
Qualcomm viết lại Điều khoản dịch vụ của Arduino
Ngoài ra, Arduino giờ đây có thể giữ lại tên người dùng tài khoản vô thời hạn sau khi tài khoản bị chấm dứt. Tất cả dữ liệu người dùng được tích hợp vào hệ sinh thái dữ liệu toàn cầu của Qualcomm. Adafruit Industries nhận xét: “Một số phần của TOS mới thực sự định hình lại Arduino từ một nền tảng cộng đồng mở thành một dịch vụ doanh nghiệp bị kiểm soát chặt chẽ với việc khai thác dữ liệu sâu được tích hợp sẵn.” Ngay cả việc đảo ngược kỹ thuật (reverse engineering) hoặc cố gắng nghiên cứu cách thức hoạt động của các thành phần mà không có sự cho phép rõ ràng giờ đây cũng bị cấm.
Arduino được thành lập ở Ý với tư cách là một công ty phần cứng và phần mềm mã nguồn mở. Nó đã thu hút hàng triệu nhà phát triển nhờ các thỏa thuận cấp phép LGPL và GPL dễ dãi (permissive). Sự thay đổi đột ngột này đã khiến cộng đồng bất an về cam kết của Qualcomm đối với tinh thần mở mà Arduino đã xây dựng.
Phản ứng của cộng đồng và sự trấn an từ Arduino
Bài đăng của Adafruit Industries trên LinkedIn đã thu hút sự chú ý đáng kể. Nhiều người trong cộng đồng kết luận rằng Qualcomm đã thực sự phá vỡ hệ sinh thái mã nguồn mở của Arduino. Theo Adafruit, cả ban lãnh đạo công ty của Qualcomm và Arduino trong lịch sử đều cảm thấy không thoải mái với những sáng tạo xuất hiện từ cộng đồng FOSS (Phần mềm Tự do và Nguồn mở).
Sự tranh cãi trở nên gay gắt đến mức đội ngũ Arduino phải đưa ra tuyên bố chính thức giải quyết các Điều khoản Dịch vụ và Chính sách Quyền riêng tư mới. Họ nhấn mạnh rằng các “trụ cột” của nền tảng – nguyên tắc mã nguồn mở, khả năng đảo ngược kỹ thuật phần cứng, quyền sở hữu các sáng tạo của người dùng, và quyền riêng tư dữ liệu của trẻ vị thành niên – vẫn được giữ nguyên. Tuyên bố này nhằm mục đích trấn an hàng triệu nhà phát triển.
Arduino nói rằng các tài liệu sửa đổi nhằm mục đích cải thiện sự rõ ràng, đảm bảo tuân thủ quy định và hỗ trợ đổi mới. Chúng cũng được thiết kế để hướng dẫn nền tảng trong việc điều hướng các xu hướng CNTT mới nổi, bao gồm AI và các cơ hội thương mại mới. Đội ngũ Arduino khẳng định: “Chúng tôi đã là mã nguồn mở rất lâu trước khi nó trở thành xu hướng. Chúng tôi sẽ không thay đổi điều đó bây giờ.”