Mục lục
Trong khi thế giới vẫn đang tranh luận về tác động của trí tuệ nhân tạo đối với các công việc văn phòng, thì một cuộc cách mạng khác mang tên “Physical AI” (AI vật lý) đang âm thầm hình thành và được xem là canh bạc lớn tiếp theo của ngành công nghệ. Mới đây, ông Rene Haas, Giám đốc điều hành của tập đoàn thiết kế chip hàng đầu thế giới Arm, đã đưa ra một dự đoán đầy táo bạo và có phần lo ngại: các robot tiên tiến được vận hành bởi các mô hình AI hiện đại sẽ thay thế hầu hết công nhân là con người tại các nhà máy chỉ trong vòng vài năm tới. Tuyên bố này không chỉ vẽ nên bức tranh tương lai của ngành sản xuất mà còn đặt ra những câu hỏi lớn về sự thích nghi của lực lượng lao động toàn cầu.
Tương lai của việc làm và sự trỗi dậy của robot đa năng
Tại sự kiện trực tiếp Brainstorm AI do tạp chí Fortune tổ chức gần đây ở San Francisco, ông Rene Haas đã chia sẻ những quan điểm thẳng thắn của mình về tương lai của các công việc trong nhà máy dưới kỷ nguyên của AI tác nhân (agentic AI) và công nghệ robot. Vị lãnh đạo cấp cao của Arm tỏ ra vô cùng tự tin khi nhận định rằng các robot có hình dáng con người, được trang bị hệ thống AI tiên tiến, sẽ tiếp quản phần lớn các công việc sản xuất trong khoảng thời gian từ 5 đến 10 năm tới.
Ông Haas đã phát biểu rõ ràng tại sự kiện rằng: “Tôi nghĩ trong 5 năm tới, các bạn sẽ chứng kiến những mảng lớn của công việc nhà máy bị thay thế bởi robot. Và một phần lý do cho sự chuyển dịch này là vì các robot sử dụng Physical AI hoàn toàn có thể được lập trình lại để thực hiện các nhiệm vụ khác nhau một cách linh hoạt”.
CEO Arm dự đoán robot AI sẽ thay thế công nhân trong một thập kỷ
Nhận định này đánh dấu sự khác biệt cơ bản so với tình trạng tự động hóa hiện nay. Dù tự động hóa đã và đang đóng vai trò quan trọng trong sản xuất, nhưng theo ông Haas, công nghệ robot hiện tại vẫn chủ yếu được tối ưu hóa cho các nhiệm vụ đơn lẻ, cố định. Cả phần cứng và phần mềm của chúng đều được xây dựng cho các khối lượng công việc cụ thể, điều này làm hạn chế khả năng thích ứng dễ dàng với các công việc mới phát sinh. Tuy nhiên, sự xuất hiện của Physical AI hứa hẹn sẽ giải quyết triệt để hạn chế này, mở đường cho những cỗ máy đa năng hơn xuất hiện trong dây chuyền sản xuất.
Khái niệm Physical AI và bước tiến vượt bậc của tự động hóa
Physical AI được giới chuyên môn coi là biên giới tiếp theo của nghiên cứu trí tuệ nhân tạo, được áp dụng trực tiếp vào robot và các thiết bị vật lý được thiết kế để mô phỏng khả năng của công nhân con người. Theo định nghĩa từ tập đoàn Nvidia, Physical AI có khả năng mang lại cho camera, robot, xe tự lái và các hệ thống tự hành khác một sự “thấu hiểu” sâu sắc hơn nhiều về thế giới vật chất xung quanh. Về mặt lý thuyết, các hệ thống này không chỉ hoạt động dựa trên lập trình cứng nhắc mà còn có thể nhận thức, diễn giải và hành động, thực hiện các nhiệm vụ phức tạp bên ngoài môi trường ảo.
Nhờ vào Physical AI, các robot hình người (humanoid robots) cuối cùng có thể vượt qua giới hạn của máy móc truyền thống bằng cách “học” những gì chúng cần làm ngay trong quá trình vận hành. CEO của Arm hình dung về một môi trường nhà máy trong tương lai gần, nơi các robot đa năng có thể thích ứng nhanh chóng với các nhiệm vụ khác nhau. Điều này cho phép chúng thay thế một phần đáng kể lực lượng lao động con người, những người hiện đang phải làm việc song song với các robot đơn năng.
Để minh họa cho tiềm năng to lớn của Physical AI, ông Haas đã lấy ví dụ về các dịch vụ taxi tự lái. Hiện tại, các xe taxi robot của Waymo vẫn phải dựa vào hệ thống phần cứng đồ sộ và đắt đỏ, bao gồm radar, lidar và hàng loạt camera. Tuy nhiên, ông gợi ý rằng trong vài năm tới, những yêu cầu về phần cứng này có thể thu nhỏ lại đáng kể khi các mô hình AI tiên tiến hơn nắm quyền kiểm soát, cho phép thực hiện các nhiệm vụ phức tạp với ít đầu vào cảm biến hơn nhưng vẫn đảm bảo độ chính xác và an toàn.
Vai trò của chip Arm và thực tế chuỗi cung ứng toàn cầu
Tập đoàn Arm hiện đang đóng vai trò trung tâm trong việc thiết kế các hệ thống trên vi mạch (SoC) và các thành phần silicon khác được sử dụng trong vô số thiết bị hàng ngày. Ông Haas lưu ý một thực tế thú vị rằng hầu hết mọi người hiện nay đều đang phụ thuộc vào khoảng 50 đến 100 con chip Arm khác nhau trên các thiết bị cá nhân và đồ gia dụng của họ. Đây là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả năng lượng và sự phức tạp ngày càng tăng của công nghệ này. Chính sự hiệu quả đó, theo lập luận của ông, một ngày nào đó sẽ biến các robot hình người trở thành những công nhân nhà máy có năng lực thực sự trong một tương lai không xa.
Bên cạnh những dự đoán về công nghệ, ông Haas cũng nhận được câu hỏi về các vấn đề đang diễn ra ảnh hưởng đến các chuỗi cung ứng lớn trong ngành công nghiệp bán dẫn, với sự tập trung thị trường là vấn đề cấp bách nhất. Hiện nay, chỉ một số ít các tập đoàn lớn đang kiểm soát các nguồn lực quan trọng, chẳng hạn như việc sản xuất chip (do TSMC thống trị) và việc sản xuất các máy khắc silicon (do ASML nắm giữ). Trước thực trạng này, giải pháp mà ông Haas đề xuất nghe có vẻ thực dụng nhưng cũng đầy tính chấp nhận: Ngành công nghiệp đơn giản là sẽ cần phải học cách sống chung với điều đó.